นวดแผนไทยเพื่อสุขภาพ (เชลยศักดิ์)

นวดแผนไทยเพื่อสุขภาพ (เชลยศักดิ์)

มุ่งมั่นอยู่กับการนวดหลายปี การนวดจะดีและเจริญก้าวหน้าหลักสำคัญที่สุด ต้องมีใจรักในอาชีพนี้ เพราะเป็นงานบริการอย่างหนึ่ง เวลาที่ทำงานหรือมีลูกค้ามาก คือตอนเย็นหลังเลิกงาน หรือวันหยุดที่เป็นวันพักผ่อน การนวดที่เก่งต้องรู้จักการนวดรักษาไปด้วย เพราะลูกค้าบางครั้งจะมีอาการให้แก้ด้วย แต่ส่วนมากไม่ได้เน้นให้แก้หลุดหรือหายเลยหลังการนวด แค่ผ่อนคลายอาการที่มีอยู่ให้ดีขึ้นก็เพียงพอ การนวดรักษาเป็นการนวดเฉพาะที่ และต้องมีใบประกอบโรคศิลป์สาขานวดไทย ซึ่งหมอนวดทั่วไปจะนวดได้แค่เพื่อสุขภาพเท่านั้น เป็นการนวดทั้งตัว เพื่อผ่อนคลายความปวดเมื่อย ความตึงเครียดของกล้ามเนื้อ และผ่อนคลายอารมณ์ทางจิตสัมผัสไปด้วย เลยมีการใช้หลายส่วนของร่างกายประกอบกับการนวด เช่น ศอก เข่า เท้า มีการดึงและดัด เพื่อยืดเส้นไปในตัวด้วย



หลักจากนวดตัวทั่วไป ลีลาต้องเนิบนาบ ท่านวดต้องนัวเนีย แขนตั้ง ไหล่ตึง หน้าเชิด เป็นการใช้น้ำหนักตัว ทำเป็นแรงกด น้ำหนักนิ้วถูกต้องตามสรีระร่างกายส่วนนั้น คือ มีการผ่อนหนักผ่อนเบา เพราะบางจุดของร่างกายเปราะบาง การใช้น้ำหนักมากเกินไปจะเจ็บ เนื่องจากนิ้วคมเกินไป อาจเปลี่ยนเป็นใช้ส้นมือแทน บางส่วนของร่างกายที่มีพื้นที่กว้างและหนา เช่น ขาหลัง หรือ แผ่นหลัง ก็ประยุทธ์ใช้ศอก เข่า หรือเหยียบก็ได้ หมอนวดต้องมีความชำนาญพอ ไม่นวดโดนกระดูก หรือใช้น้ำหนักมากเกินไปจนเกิดการบาดเจ็บขึ้นได้ การจะรู้ว่าส่วนไหนของร่างกายต้องลงน้ำหนักเท่าไรให้เหมาะสมนั้น วิธีที่ดีที่สุดต้องเริ่มตั้งแต่สมัยฝึกนวดใหม่ๆ หมอนวดจะจับคู่ฝึกหัดนวดกันโดยต่างไม่มีประสบการณ์การนวดมาก่อน ผู้ถูกนวดจะรับรู้ถึงความเจ็บปวดที่ถูกนวดส่วนนั้นที่น้ำหนักมากเกินหรือนวดโดนกระดูก หรือเบาเกินไปจนไม่มีความรู้สึก ผู้นวดจะเรียนรู้น้ำหนักเท่าไรจึงเหมาะสม โดยต่างสลับถ่ายทอดกันไปมา ดังนั้นการเรียนนวดไม่จำเป็นต้องมีหุ่น เหมือนเรียนช่างทำผม ผู้เรียนนวดด้วยกันจะเป็นหุ่นที่ดีที่สุด และจะรับรู้ถึงผลประโยชน์มากที่สุด



สมัยฝึกนวดใหม่ๆจะยึดติดกับท่านวด ชอบที่จะเรียนรู้ท่านวดใหม่ๆ ฝึกฝนด้วยความสนอกสนใจ สำนักนี้นวดอย่างนี้ สำนักนั้นนวดอีกอย่าง พอเวลาผ่านไปการนวดจะเริ่มเปลี่ยนไปจากเดิมจากที่เรียนมาและเพี้ยนไปเรื่อยๆ เพราะมีการเรียนรู้ทั้งเพิ่มทักษะและเลียนแบบท่านวดเพิ่มเรื่อยๆ ไม่ใช่เป็นสิ่งเสียหาย เพราะประสบการณ์จะพัฒนาให้นวดดีขึ้นเรื่อยๆ ไม่ใช่จมอยู่กับที่ เคยคุยกับหมอนวดด้วยกันหลังจากทำงานได้หนึ่งปี ว่าการนวดตอนนี้ผิดไปจากตอนเรียนจบมาใหม่ๆ พอผ่านไปอีกปีก็บอกอีกว่า เพี้ยนมากไปกว่าเดิม มันเป็นเรื่องปกติของของนวด ที่รู้จักการแต่งรสมือ ท่านวดอีกหลากหลายที่เอามาใช้ให้เหมาะสมและดีขึ้นเรื่อยๆ พอหลายปีเข้าเริ่มอิ่มตัว จะไม่ค่อยสนใจท่านวดใหม่ๆ เพราะที่เรียนรู้มาก็ใช้ไม่หมดกับการนวดทั่วๆไปแล้ว เคยเห็นหมอนวดที่มีประสบการณ์นวดเกิน 20 ปี ท่านวดจะธรรมดามาก แทบไม่มีท่าพิสดารเลย จะเป็นการนวดที่เน้นเส้น และจุดที่แม่นยำไปทั่วตัว เรียกว่า เมื่อเข้าสู่จุดสูงสุด กลับคืนสู่ธรรมดา เป็นการเน้นคลายเส้นและสำรวจเส้นสายทั่งร่างกายที่มีปัญหา เช่นติดขัด หรือเป็นก้อนแข็งจะนวดคลายไปในตัว และบอกได้ถึงจุดบกพร่องต่างๆ



หมอนวดก็ชอบการนวดเป็นธรรมดา เมื่อมีเวลาว่างก็ไปใช้บริการนวดตัวตามร้านนวดต่างๆ แต่จะไม่มีการพูดว่าตนเองเป็นหมอนวดด้วย ถ้านวดดีก็มีการชมบ้าง และให้สินน้ำใจ นวดไม่ดีจะไม่การวิจารณ์หรือสอนให้ เพราะถือว่าธุระไม่ใช้ เรามาในฐานะเป็นแขกไม่แสดงโอ้อวด และให้สินน้ำใจเหมือนกันเป็นการให้กำลังใจ บ่อยครั้งที่ไปใช้บริการแล้ว ได้ท่านวดหรือความรู้ดีๆกลับไปด้วย

มารยาทตอนนวดเท่าที่ผ่านมาในร้านนวดราคาถูก หมอนวดมักจะคุยกันเป็นประจำ เคยเจอคุยกันตั้งแต่เริ่มนวดจนจบก็มี หรือพยายามคุยกับลูกค้า ก็ต้องทำใจ เพราะการนวดแต่ละครั้งสองชั่วโมง นวดแบบเงียบๆไม่คุยกันเลย หมอนวดจะเบื่อและง่วงนอน ก็เลยแก้เซ็งด้วยการคุย ซึ่งไม่ถูกต้อง ถ้าร้านนวดมีระดับหน่อย บรรยากาศจะดีขึ้น มีเสียงเพลงคลอเคลีย แอร์เย็นสบาย บางครั้งก็มีกลิ่นน้ำมันหอมระเหยอ่อนๆ ชวนให้พักผ่อนเต็มที่ หมอนวดจะคุยก็ต่อเมื่อลูกค้าถามเท่านั้น ลูกค้าจะผ่อนคลายและหลับในที่สุด ถึงจะหลับไปแล้วการดำเนินการนวดจะไม่หยุด การให้ลูกค้าพลิกท่า ตะแคงซ้ายขวาหรือนอนคว่ำจะกระทำแบบเนียนที่สุด ถ้าหลับลึกบางครั้งจะเว้นนวดท่าตะแคง นวดท่านอนหงายที่ขาสองข้าง และมือทั้งสองนานขึ้นกว่าปกติ จากนั้นก็ให้นอนคว่ำนวดหลัง และนั่งนวดบ่า คอ ไหล่ ให้ทั่วตัวในที่สุด



การนวดที่เร็วเกินไป ผู้รับการนวดจะไม่ได้รับความสุขเท่าที่ควร การนวดมือเดียวความรู้สึกจะต่างกับนวดสองมือมาก กล่าวคือ หมอนวดขี้เกียจวางสองมือ ใช้มือเดียวนวด อีกมือวางไว้เฉยๆ ความรู้สึกของผู้ถูกนวดจะเหมือนขาดอะไรไปบางอย่าง ความจริงการนวดทั่วไปก็ลงน้ำหนักมือเดียวอยู่แล้ว แต่อีกมือต้องประคองหรืออยู่ในร่างกายของผู้ถูกนวดตลอด ความรู้สึกจากการถูกนวดจึงจะสมบูรณ์ เสมือนนวดด้วยตั้งใจ และจิตวิญญาณ การนวดเชลยศักดิ์ที่ดีลูกค้าจะหลับ แต่นวดรักษา (ราชสำนัก) ลูกค้าต้องไม่หลับ เพราะการรักษาจะเจ็บ

การดัดเป็นสัญลักษณ์อย่างหนึ่งของนวดแผนไทย การโปรโมทร้านหรือป้ายการนวดไทยมักจะมีท่าดัดเข้ามาเกี่ยวข้องด้วย การดัดจะไม่มีอันตรายถ้าหมอนวดมีความชำนาญและผู้ถูกนวดโอนอ่อนผ่อนตามด้วย เรียกว่าไม่ฝืน ถ้าฝืนเมื่อไรจะไม่ดัด ผู้สูงอายุ ผู้มีปัญหาทางสรีระไม่ดัด บางส่วนของร่างกายเช่นคอ ไม่สมควรดัดเพราะผิดพลาดได้ง่าย เคยเห็นคนผู้หนึ่งสมัยก่อน คอก็ปกติดี แต่ครั้งหนึ่งไปนวดและดัดคอ ทำให้คอเอียงไปเลย ตลอดชีวิต มีอยู่ครั้งหนึ่งกลับไปเที่ยวบ้านนอก ได้ยินญาติเล่าให้ฟังว่า หมอนวดสองคนช่วยกันดัดหลังให้กับคนไข้ที่มีปัญหาหลังโก่ง ผลคนไข้ตายคาที่ และเคยได้ยินอีกข่าว การเหยียบหลังเกิดพลาดต้องห้ามคนไข้เข้าโรงพยาบาลก็เกิดขึ้นแล้ว ดังนั้นต้องระวัง อย่าประมาทในการนวดลักษณะต่างๆ ถ้าไม่มั่นใจ ไม่ชำนาญ อย่าทำเลยจะดีกว่า



เคยนวดคนตัวใหญ่ เช่นฝรั่งที่มีโครงสร้างของร่างกายใหญ่ ถามว่าเหนื่อยไหม ไม่เหนื่อยหรอกครับถ้ารู้จักพลิกแพลงเทคนิค คนตัวใหญ่บางครั้งนวดเบาจะตายไป คนตัวเล็กเสียอีกที่มีอาการร่วมด้วย จะนวดหนักมาก การนวดคนตัวใหญ่หลีกเลี่ยงท่านวดที่ต้องยก เช่นยกขา หรือท่าดัดที่ต้องใช้แรงมาก ใช้ท่านวดง่ายๆให้ทุกส่วนของร่างกายลูกค้าเช่น ขา แขน วางอยู่กับพื้นนานที่สุดโดยใช้ท่ายกน้อยที่สุด อีกอย่างนวดคนที่มีพุงใหญ่ บางคนจะนอนคว่ำได้ไม่นาน ซึ่งจะอึดอัด หายใจไม่ออก ก็นวดในท่านอนคว่ำให้มีหมอนรองหน้าอกด้วย ใช้เวลานวดไม่ต้องนาน ส่วนคนที่นอนคว่ำได้บางครั้งการเอาหมอนออกให้นอนราบกับพื้น การลงน้ำหนักจะดีกว่า เวลานวดก็สบายกว่า

ปัจจุบันมีคนตาบอดเข้ามายึดอาชีพนวดอยู่มาก ไม่ว่าที่ประเทศมาเลเซีย จีน ฮ่องกง ก็มีหมอนวดคนตาบอดแพร่หลายตามโรงแรมหรือศูนย์สุขภาพทั่วไป เคยไปใช้บริการการนวดของคนตาบอดหลายครั้งที่เมืองไทย เป็นการส่งเสริมและสนับสนุนอาชีพนี้ด้วย บางคนก็นวดดีมาก บางคนก็นวดเจ็บเป็นบางที่ การที่คนตาบอดจะฝึกหัดนวดนั้นต้องใช้หลักสูตรการเรียนที่ยาวนานกว่าคนตาดีหลายเท่า ต้องเรียนด้วยมานะและอดทน เป็นการส่งเสริมอาชีพที่ดีแขนงหนึ่ง



เคยไปนวดหลายๆที่ๆเจอหมอนวดใช้ยาหม่องนวดถูทาหลังจากไล่เส้นเสร็จแล้ว หรือแม้แต่ชโลมทาก่อนนวดก็มี จนร้านนวดตลบฟุ้งไปด้วยกลิ่นยาหม่อง นวดไทยมีศาสตร์และศิลป์ไปในตัว ยิ่งเมืองไทยเป็นเมืองร้อนด้วย พอออกมาภายนอกเหงื่อจะไหลแล้วเคล้ากับยาหม่องให้เหนี่ยวเหนอะหนะ ไม่เห็นจำเป็นต้องใช้ยาหม่องเลย ส่วนใหญ่เป็นหมอฝึกหัดที่จบมาไม่นาน หรือเลียนแบบเพื่อเอาใจลูกค้า ก็ไม่ว่าอะไร การทายาหม่องหรือสมุนไพรคลายเส้นจะใช้ในกรณีที่แก้อาการ และนวดบริเวณนั้นจนแดงก่ำ จึงทายาคลายไม่ให้อักเสบจนเขียวช้ำ และให้ตัวยาซึมซับเป็นการรักษาไปในตัว



จะเจอคำถามสำหรับผู้ที่ไม่เคยนวดที่มักจะกลัวว่านวดแล้วจะเสพติด การนวดมีสรรพคุณเหมือนการออกกำลังกาย เมื่อไรที่รู้ตัวว่าอยากนวด แต่ไม่ต้องการไปนวด ก็ออกกำลังกาย ซึ่งเป็นการยืดเส้นสาย ให้ร่างกายสูบฉีดโลหิต ออกเหงื่อทั้งตัวความอยากนวดจะหายไปเอง แต่มีอยู่สิ่งหนึ่งคือเรื่องของจิตสัมผัส คนเราเติบโตจากอ้อมกอดของพ่อแม่ การได้โอบกอดสัมผัสจะอบอุ่นและสุขในความรู้สึกลึกๆ การนวดเป็นสุขสัมผัสให้กับจิตใจอย่างหนึ่ง ยิ่งถ้าได้หมอนวดเป็นคนที่ชอบด้วยแล้วยิ่งสุขใจใหญ่ จึงไม่น่าแปลกที่หมอนวดสาวและสวย จะมีลูกค้านิยมมากกว่า ความถี่ในการนวดนั้น แล้วแต่ความต้องการของบุคคล บ้างก็อาทิตย์ละครั้ง บ้างก็เดือนละครั้ง บ้างก็นานๆครั้ง คนที่ชอบนวดเป็นแค่ส่วนน้อยของสังคม ส่วนใหญ่จะไม่เคยนวดเลยตลอดชีวิต

การนวดเป็นการใช้แรงงานอย่างหนึ่ง ถ้านวดมากก็เพลียเป็นธรรมดา วันๆถ้านวดรายแรกหรือรายที่สอง น้ำหนักจะยังอยู่ตัว ถ้านวดมากว่านั้น น้ำหนักมือจะตก เหนื่อยแสนเหนื่อยไม่มีใครรู้ เงินค่านวดที่ได้มาก็แค่พอค่าใช้จ่าย การที่จะหวังสร้างความร่ำรวยให้กับอาชีพรับจ้างนวดในเมืองไทย ยากแสนยาก เพราะค่านวดเมืองไทยต่ำ สิ่งที่เป็นสุขใจเล็กๆน้อยๆ คือสามารถแก้อาการให้คนไข้หายจากความเจ็บปวด หรือช่วยผ่อนคลายความเหน็ดเหนื่อยเมื่อยล้าให้กับลูกค้าเพื่อกลับไปต่อสู้กับชีวิตใหม่ เป็นกำลังอันน้อยนิดที่มีคุณค่าต่อสังคมบ้าง